Ostatnia aktualizacja 15 grudnia 2022
W niniejszym artykule znajdziesz podstawowe informacje dotyczące grzywny sądowej. W szczególności, w jaki sposób można umorzyć grzywnę sądową w części, całości bądź rozbić ją na raty.
Zasadą jest wykonalność orzeczonej kary, zatem grzywna co do zasady musi zostać opłacona w całości. Umorzenie grzywny jest sytuacją wyjątkową, występującą bardzo rzadko.
Jednakże, mimo tej wyjątkowości ustawodawca w przepisach kodeksu karnego wykonawczego przewidział sytuacje, w których karę grzywny można umorzyć bądź rozbić na raty. O tym, w jaki sposób skorzystać z tej instytucji i kto może wnioskować będzie poniżej.
Należy podkreślić również, że przesłanki do umorzenia kary grzywny są identyczne, jak te, które są wymagane do umorzenia nawiązki, kosztów sądowych czy świadczeń pieniężnych. Aczkolwiek, dla przejrzystości tekstu w poniższym artykule będzie użyte jedynie pojęcie „grzywny”.
Czym jest grzywna sądowa?
Zgodnie z kodeksem karnym, grzywną jest kara o charakterze świadczenia pieniężnego, którą sąd orzekł wobec osoby skazanej wyrokiem za przestępstwo lub wykroczenie.
Wysokość grzywny jest najczęściej określana w stawkach dziennych, aczkolwiek zdarza się, że zostanie ona określona kwotowo. Kara pieniężna jest nierzadko wysoka i może przekraczać możliwości finansowe skazanego.
Z przepisów kodeksu karnego wprost wynikają podstawowe informacje dotyczące kary grzywny:
- jej wysokość określa się w stawkach dziennych bądź kwotowo;
- kara grzywny może być wyznaczona obok kary pozbawienia wolności, jeżeli oskarżony dopuścił się czynu w celu osiągnięcia lub uzyskał korzyść majątkową;
- stawkę dzienną sąd określa indywidualnie, biorąc pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe;
- minimalna liczba stawek dziennych to 10, a maksymalna to 540;
- wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 złotych ani wyższa niż 2000 złotych;
- najmniejsza możliwa grzywna wynosi 100 zł (10 stawek dziennych po 10 zł);
- najwyższa możliwa kara grzywny wynosi 1 080 000 zł (540 stawek dziennych po 2 000 zł).
Umorzenie grzywny za wykroczenie
Kodeks karny wykonawczy wskazuje bezpośrednio, kiedy występuje możliwość umorzenia grzywny. Mianowicie, jeżeli skazany z przyczyn od niego niezależnych nie uiścił grzywny, a wykonanie tej kary w innej drodze okazało się niemożliwe lub niecelowe, sąd może, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, grzywnę umorzyć w części, zaś wyjątkowo – również w całości; nie zarządza się egzekucji, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna.
Powyższe przepisy nie wskazują jednoznacznie sytuacji, w których zasadne jest całościowe bądź częściowe umorzenie kary grzywny. Tym samym, sąd każdorazowo indywidualnie dokonuje oceny zasadności wniosku.
Praktyka sądów wskazuje, że za szczególnie uzasadniony przypadek należy uznać wystąpienie takiego zdarzenia, które jednoznacznie spowodowało, że kara grzywny stała się dla skazanego i jego najbliższych nadmiernie represyjna lub niesprawiedliwa w odczuciu społecznym.
Przedstawiciele zawodów prawniczych wskazują, że podstawą do umorzenia grzywny w całości lub części jest przede wszystkim stan zdrowia skazanego, inwalidztwo, sytuacja materialna lub rodzinna, jak również brak możliwości podjęcia pracy, stan klęski żywiołowej lub inne zdarzenie losowe. Istotne jest, że jakakolwiek powyższa podstawa nie może być następstwem celowego działania skazanego w celu uniknięcia obowiązku zapłaty kary grzywny.
Umorzenie i rozłożenie grzywny na raty
O rozłożenie kary grzywny na raty może wnioskować każdy skazany. Bez względu na popełnione przestępstwo i wysokość otrzymanej grzywny.
Jeżeli nie zachodzą przesłanki do umorzenia kary grzywny w całości lub części, jej wysokość przekracza możliwości finansowe, a natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby za sobą negatywne konsekwencje, to z pomocą przychodzi rozłożenie grzywny na raty.
Aby rozłożyć grzywnę na raty, należy złożyć w sądzie odpowiedni wniosek. Po rozpatrzeniu sąd zadecyduje o rozłożeniu grzywny na raty na okres do 1 roku lub nakazie jej uiszczenia w całości (czyli oddaleniu wniosku). Jeżeli wystąpi uzasadniony wypadek, to okres ten może zostać wydłużony do 3 lat.
Wniosek o umorzenie grzywny
Wniosek o umorzenie grzywny można złożyć samodzielnie lub z pomocą obrońcy. Istnieje możliwość, że wniosek złoży w imieniu skazanego prokurator bądź zostanie on wszczęty przez sąd z urzędu.
Termin do złożenia wniosku
Termin do złożenia wniosku nie jest prawnie określony. Przyjmuje się, że złożyć go można dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego – czyli po upływie terminu dobrowolnego wpłacenia grzywny wynoszącego 30 dni od dnia wezwania przez sąd do zapłaty.
Gdzie złożyć wniosek o umorzenie kary grzywny?
Wniosek o umorzenie grzywny składa się do sądu I instancji, który orzekł o wymierzaniu kary grzywny. Wniosek rozpatrywany jest na posiedzeniu bez udziału stron, a postanowienie doręczone zostanie skazanemu lub obrońcy.
Ile dni ma sąd na rozpatrzenie wniosku?
Ustawodawca nie wskazał jednoznacznie, ile czasu sąd ma na rozpatrzenie wniosku. Nie istnieje nawet obowiązek poinformowania o dacie rozpoznania wniosku. Przyjmuje się, że sąd powinien rozpatrzeć wniosek w terminie 21 dni, aczkolwiek termin ten ma jedynie charakter instrukcyjny (nie wynika z niego obowiązek).
Oddalenie wniosku o umorzenie kary grzywny
W przypadku nieuwzględnienia wniosku możliwe jest złożenie zażalenia, które przysługuje niezależnie od treści postanowienia. Zatem można wnieść zażalenie, w sytuacji, w której sąd nie umorzył grzywny oraz tak samo w sytuacji, w której postanowienie nie spełniło oczekiwań wnioskodawcy. W orzecznictwie przyjmuje się, że prawomocne postanowienie o umorzeniu grzywny jest zaskarżalne kasacją do Sądu Najwyższego.
Umorzenie grzywny – wzór wniosku
Poniżej zamieszczone zostały przykładowe wnioski o umorzenie grzywny w całości/części oraz o rozłożenie grzywny na raty. Na pierwszy rzut oka przedstawione wnioski nie wydają się skomplikowane. Jednakże skorzystanie z pomocy adwokata jest rozsądnym wyjściem.
Instytucja umorzenia grzywny wymaga złożenia wniosku z bardzo szczegółowym uzasadnieniem, popartego różnorakimi dokumentami obrazującymi i potwierdzającymi zaistniałą sytuację. W sytuacji, w której uzasadnienie wnioskodawcy będzie niewystarczająco dobrze napisane, sąd ma prawo pozostawić wniosek bez rozpatrzenia.
{ 14 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Prosze o informacje, co w przypadku odmowy umorzenia grzywny oraz otrzymania pisma, iz wzywaja do zaplaty 5 rat za okres kiedy sad rozpatrywal wniosek przez 5 mieaiecy. Platnosc z gory ok 2000 zl.
Szanowny Panie Mecenasie,
przede wszystkim dziękuję za tak wspaniałego bloga.
Powyższy artykuł wskazuje, iż jest to praktycznie awykonalne, aby grzywna została umorzona, aczkolwiek proszę mi powiedzieć czy tak samo jest w przypadku kosztów sądowych ? Czy jest to równie ciężkie do „umorzenia” ?
Ponadto, wiadomo, że jeżeli ktoś nie płaci grzywny, może wówczas dostać zastępczą karę pozbawienia wolności, a co w przypadku nie płacenia kosztów sądowych i nieskutecznej egzekucji ?
Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
Roksana
czy jest możliwość kasacji grtzywny gdy jestem po wypadku złamana szczęka w czterech miejscach oraz czaszka w 8 miejscach czeka mnie operacja po kturej nie będe mógł długo podjąć pracy proszę o odpowiedż
Dzień dobry Panie Marcinie!
Witam Pana serdecznie!
Proszę złożyć wniosek o umorzenie grzywny i powołać się na okoliczności zdrowotne.
Pozdrawiam
Witam,
Co w przypadku gdy grzywna była rozłożona na raty jednak z powodu problemów finanoswych nie została spłacona. Praca tylko dorywcza. Przyszło pismo z ponagleniem spłaty jesli nie grozi kara pozbawienia wolności. Jak tego uniknąć? Czy da się po częściowej spłacie resztę umorzy ć lub odroczyć?
Dzien dobry Pani,
Prosze złożyć wniosek o umorzenie grzywny. Proszę argumentować że nie ma Pani w ogóle środków do zaplaty grzywny.
Pozdrawiam
Witam . Dostałam grzywna za wykroczenie w kwocie 1000zl + koszta sadowe 170zl. Sad rozlozyl to na raty lecz nie bylam w stanie splacic tego . I dokonalam tylko wplaty 400zl. Teraz otrzymalam zawiadomienie o posiedzeniu na ktorym ma zostac grzywna zmieniona na areszt czyli 600zl. Mam trojke dzieci utrzymuje sie tylko z zasilku na dzieci i jestem w 10 tygodniu ciazy.wiec odpracowac tego nie moge Czy moge pisac o umorzenie grzywnej a jezeli sad sie nie zgodzi co dalej?
Witam . Dostałam grzywna za wykroczenie w kwocie 1000zl + koszta sadowe 170zl. Sad rozlozyl to na raty lecz nie bylam w stanie splacic tego . I dokonalam tylko wplaty 400zl. Teraz otrzymalam zawiadomienie o posiedzeniu na ktorym ma zostac grzywna zmieniona na areszt czyli 600zl. Mam trojke dzieci utrzymuje sie tylko z zasilku na dzieci i jestem w 10 tygodniu ciazy.wiec odpracowac tego nie moge Czy moge pisac o umorzenie grzywnej a jezeli sad sie nie zgodzi co dalej?
Witam,
napisalam do sadu pismo o rozlozenie na raty kary 5 000zl. Jestem na utrzymaniu rodzicow, nie pracuje, nie posiadam zadnego majatu. Ponadto w pismie wspomnialam ze mam wiele kar za zajde bez biletum autobusami na laczna kwote okolo 400zl. Nie jestem w stanie splacic tego na raz.
Sad odpowiedzial, ze prosba jest nierozpoznana z powodu braku stosownych dokumentow.
Nie jestem zarejestrowana jako bezrobotna. Jakie dokumenty moge przeslac aby sad zgodzil sie na raty.
Nastepne pismo musze wyslac do wtorku.Prosze o pomoc.
Pozdrawiam
Dzień Dobry Pani Paulino,
Witam Panią serdecznie!
Sąd chce by Pani podała dowody na to, że Pani nie pracuje i jest Pani na utrzymaniu rodziców. Proszę zarejestrować się jako bezrobotna osoba. Jednocześnie proszę wnieść o wywiad kuratorski w miejscu zamieszkania co potwierdzi także, że jest Pani osobą pozostającą na utrzymaniu rodziców.
Witam. Mam nałożone grzywnę za 3 zajścia na drodze po 2 za każde czyli 5000zl oraz druga 2000zl w każdym z 3 przypadków każda kwota jest taka sama czyli łącznie 21000 płacę alimenty w wysokości 500zl a mam 2 dziecko w drodze wspólnie z dziewczyną wynajmujemy mieszkanie za 1500zl a zarabiam najniższa krajową w dodatku mam nie spłacona pożyczkę w banku co robić w takiej sytuacji
Dzień Dobry Panie Bartłomieju,
Witam Pana serdecznie!
Proszę wystąpić najpierw o rozłożenie grzywny na raty. Umorzenie jest możliwe tylko w skrajnie ekstremalnych sytuacjach.
Pozdrawiam
Witam czy jeżeli bliska osoba odbywa pozbawienie wolności w ZK (1rok4msc ) i ma bardzo duże problemy finansowe zadłużenia ZUS i kredyt oraz egzekucję na koncie bankowym i trudna sytuacja rodzinną to może starać się o umorzenie kary grzywny 500zl i kosztów sądowych ? Żeby nie dostał dodatkowo za niezapłacone należności dodatkowego wyroku do obecnej odsiadki ?
Dzień Dobry,
Tak może się starać o umorzenie grzywny.
Pozdrawiam
adw. Daniel Anweiler