Ostatnia aktualizacja 3 stycznia 2023
W niniejszym artykule przybliżone zostaną Ci informacje związane z instytucją oskarżyciela posiłkowego. Warto zaznajomić się z tą instytucją prawną, ponieważ mało kto wie, że sam fakt doznania krzywdy wskutek przestępstwa nie daje zbyt wiele uprawnień pokrzywdzonemu w toku postępowania karnego przed sądem. Dlatego też, chcąc zwiększyć realny wpływ na postępowanie, warto zostać oskarżycielem posiłkowym.
Oskarżyciel posiłkowy – kto to?
W większości spraw dotyczących przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w postępowaniu. Zatem najprościej mówiąc oskarżyciel posiłkowy to pokrzywdzony, któremu przysługują dodatkowe uprawnienia umożliwiające aktywne działanie jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok prokuratora bądź zamiast niego.
Kim jest oskarżyciel posiłkowy?
Jest to osoba pokrzywdzona bądź osoba działająca w imieniu pokrzywdzonego, która złożyła przed sądem stosowne oświadczenie o chęci wystąpienia w procesie karnym w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Z momentem otrzymania statusu oskarżyciela posiłkowego pokrzywdzony staje się pełnoprawną stroną postępowania.
Oskarżyciel posiłkowy subsydiarny
Oskarżycielem posiłkowym subsydiarnym jest osoba pokrzywdzona, która sama wnosi i popiera akt oskarżenia do sądu o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego. Mówiąc inaczej, poszkodowany bierze udział w postępowaniu przed sądem zamiast oskarżyciela publicznego.
Oskarżyciel posiłkowy uboczny
W przewodzie sądowym pokrzywdzony może działać również w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego, czyli jako oskarżyciel uboczny. W tej sytuacji to prokurator musi wnieść akt oskarżenia do sądu.
Oskarżyciel posiłkowy – prawa i obowiązki
Instytucja oskarżyciela posiłkowego jest prawem, a nie obowiązkiem. Pokrzywdzony poprzez przyjęcie roli w postępowaniu jako oskarżyciel zyskuje szeroki wachlarz możliwości i tym samym ma realny wpływ na przebieg postępowania sądowego. Co więcej, poszkodowany nie ponosi żadnych opłat z tytułu udział w sprawie jako oskarżyciel posiłkowy. Jego obowiązki ograniczają się z kolei wyłącznie do tych dotyczących pokrzywdzonego.
Oskarżyciel posiłkowy w sprawie karnej
Poszkodowany, który chce wystąpić w karnej sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego musi do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie o chęci wystąpienia w procesie w charakterze oskarżyciela posiłkowego – podstawą jest art. 54 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Powyższe oświadczenie można przedstawić sądowi na piśmie, jak i ustnie.
Oskarżyciel posiłkowy w sprawach o wykroczenia
Poszkodowany, chcąc wystąpić jako strona procesowa w charakterze oskarżyciela posiłkowego w sprawach o wykroczenie, musi pamiętać o dochowaniu terminu złożenia wniosku. Albowiem, z mocy samego prawa złożenie oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego w sprawach o wykroczenia możliwe jest w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wniesieniu aktu oskarżenia przez prokuratora.
Oskarżyciel posiłkowy – obowiązki
Zważając, że oskarżyciel posiłkowy jest pokrzywdzonym w danej sprawie, to tym samym obowiązki oskarżyciela posiłkowego są takie same jak obowiązki pokrzywdzonego. Oskarżyciel posiłkowy nie posiada żadnych dodatkowych obowiązków. Zgodnie z prawem jest on zobowiązany do:
- stawiennictwa na każde wezwanie Policji lub prokuratora;
- poddania się oględzinom i badaniom lekarskim;
- wskazania adresata dla doręczeń w kraju lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, kiedy tam nie przebywa;
- podać nowy adres, jeśli doszło do zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu (jeżeli tego nie zrobi, pismo zostanie wysłane na dotychczasowy adres i uznane za skutecznie doręczone).
Oskarżyciel posiłkowy – uprawnienia
W zdecydowanej większości przypadków oskarżycielem posiłkowym zostają ci pokrzywdzeni, którzy chcą mieć realny wpływ na przebieg postępowania, które ich bezpośrednio dotyczy. Ustawodawca przewidział, że ta grupa poszkodowanych jest zaangażowana na każdym etapie postępowania i tym samym udzielił licznych uprawnień dla podmiotów występujących w roli oskarżycieli posiłkowych. Katalog uprawnień oskarżyciela posiłkowego jest na tyle rozległy, że nie sposób ich wszystkich wymienić. Jednak można wskazać te podstawowe i najważniejsze uprawnienia, na podstawie których oskarżyciela posiłkowy działa w postępowaniu. Wyróżnić tu można przede wszystkim:
- możliwość zgłaszania wniosków dowodowych;
- oskarżyciel posiłkowy może zadawać pytania przesłuchiwanym;
- prawo do zapoznania się z aktami występującymi w sprawie;
- prawo do wygłoszenia mowy końcowej;
- prawo do wniesienia apelacji.
Oskarżyciel posiłkowy może działać samodzielnie lub za pośrednictwem pełnomocnika, którym może być adwokat lub radca prawny.
Tym samym, zważając na to, jaką funkcję pełni instytucja oskarżyciela posiłkowego w procesie karnym należy jednoznacznie stwierdzić, że w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego warto być oskarżycielem posiłkowym, aby mieć realny wpływ na przebieg postępowania.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }