Ostatnia aktualizacja 4 stycznia 2023
Kradzież jest jednym z najbardziej pospolitych przestępstw, warto zatem znać podstawowe kwestie prawne z nią związane. Poniższy artykuł przybliży Ci charakterystykę tego czynu zabronionego.
Na wstępie należy zaznajomić się z prawną definicją omawianego tematu. Kradzież to nic innego jak umyślne wyjęcie spod władania cudzej rzeczy ruchomej w celu jej przywłaszczenia. Przywłaszczeniem określamy zachowanie mające na celu zachowanie cudzej rzeczy dla siebie, czyli traktowaniem tej rzeczy w taki sposób jakby było się jej właścicielem. Istotne jest, że termin „cudza rzecz” dotyczy nawet współwłaściciela, tym samym możliwe jest w świetle prawa okradzenie np. współmałżonka.
Zważając na powyższe, nie można mówić o kradzieży, jeżeli sprawca czynu zabiera cudzą rzecz w celu jej przechowania lub zrobienia właścicielowi żartu.
Monitoring jako dowód kradzieży
Monitoring w XXI w. jest bardzo przydatnym i skutecznym systemem zabezpieczenia służącym ochronie osób i mienia, które można spotkać na każdym kroku. Nic więc dziwnego, że zapisy z kamer notorycznie zostają wykorzystywane w sądzie w celach dowodowych przy kradzieży chronionego mienia. Pozwalają one jednoznacznie udowodnić winę, a nawet odnaleźć sprawcę czynu zabronionego.
Nagranie z monitoringu może zostać dopuszczone jako dowód kradzieży w określonych prawem przypadkach – jeśli nie narusza przepisów o ochronie danych osobowych oraz tych związanych z montażem kamer na własnej posesji. Nagrania najczęściej są wykorzystywane w sprawach o odszkodowanie za zniszczenia mienia, podczas kradzieży i włamań.
W przypadku kradzieży obowiązek oceny dowodów, czyli zabezpieczenia zapisu z monitoringu i przeprowadzenia z niego dowodu spoczywać będzie na organach ścigania, ponieważ kradzież jest co do zasady czynem ściganym z urzędu (wyjątkiem na podstawie art. 119 § 1 k.w. jest kradzież popełniona przez osobę najbliższą).
Zgłoszenie kradzieży w sklepie na policję
Na samym wstępie należy zaznaczyć, że kradzież jak tzw. czynem przepołowionym. Oznacza to, że wartość skradzionej/onych rzeczy będzie decydować o tym, czy mamy do czynienia z wykroczeniem z art. 119 § 1 kodeksu wykroczeń (k.w.) czy z przestępstwem. Wykroczenie jest wtedy, gdy skradziono rzeczy o łącznej wartości do 500 zł (najczęściej grozi za to mandat karny), natomiast kradzież rzeczy o wartości powyżej 500 zł jest już przestępstwem (za co grozi areszt).
Po zawiadomieniu policji o dokonaniu kradzieży dalsze kroki podejmie odpowiedni organ. W przypadku wykroczenia jest nim Policja, a w przypadku przestępstwa Prokurator. W toku postępowania na uwadze należy mieć, że dopóki wina nie zostanie oskarżonemu udowodniona, dopóty jest on niewinny. Postanowienie wyda w tej sprawie sąd.
Jest to podstawowa zasada postępowania karnego – zasada domniemania niewinności, która jest wprost wyrażona w art. 5 kodeksu postępowania karnego (k.p.k.):
„§ 1. Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.
§2. Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego”.
Warto zaznaczyć, że to właśnie art. 5 § 2 jest źródłem prawnej maksymy in dubio mitius (w razie wątpliwości łagodniej).
Jak bronić się przed oskarżeniem o kradzież w sklepie?
Powyższe informacje jednoznacznie wskazują, że od samego początku prawo chroni oskarżonego i tym samym działa na jego korzyść. Momentem przełamania jest udowodnienie winy.
W sytuacji fałszywego oskarżenia o kradzież warto przemyśleć złożenie odrębnego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez osobę fałszywie oskarżającą. Niemniej jednak takie zawiadomienie nie zawsze jest zasadne. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem w przypadku fałszywego oskarżenia niezbędnym jest udowodnienie, że osoba oskarżająca o kradzież była świadoma, że do popełnienia tego czynu nie doszło. Bowiem samo zgłoszenie uzasadnionego podejrzenia dokonania przestępstwa nie jest karalne.
Odszkodowanie za bezpodstawne zatrzymanie i oskarżenie o kradzież
W polskim porządku prawnym, jeżeli ktoś został bezpodstawnie zatrzymany lub oskarżony to posiada prawo do ubiegania się o odszkodowanie. Bezpodstawne oskarżenie o kradzież jest często upokarzające dla człowieka, szczególnie jeżeli zarzut nastąpił na oczach innej osoby. W tym przypadku zaznajomiony z tematyką prawnik i jego pomoc może okazać się niezbędna w postępowaniu odszkodowawczym.
Prawdą jest, że m.in. ochroniarz obiektów chronionych może dokonać ujęcia w granicach prawa klienta i zaprowadzić go na zaplecze. Jednakże takie zachowanie musi dotyczyć osoby stwarzającej podejrzenie bezprawnego działania lub złapanej na gorącym uczynku. Ochroniarz nie ma natomiast uprawnień do przeprowadzenia kontroli osobistej.
Jeżeli przeszukanie lub zapis z kamery monitoringu nie wykazały, że oskarżony chciał coś ukraść lub jakiekolwiek towary zostały skradzione to zatrzymanie jest bezpodstawne. Oskarżony może w postępowaniu cywilnym domagać się od właściciela sklepu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w postaci naruszenia dóbr osobistych (w szczególności w przypadku zatrzymania na oczach innych klientów). Pracownik ochrony poprzez takie działanie naraził oskarżonego na negatywną reputację wśród społeczeństwa.
Powyższy pogląd potwierdził Sąd Apelacyjny w Gdańsku (sygn. akt V ACa 207/13), który na podstawie akt sprawy w swoim orzeczeniu stwierdził, że w takiej sytuacji dobra osobiste oskarżonego (godność, cześć, dobre imię) zostały bezpośrednio zagrożone wskutek zatrzymania go jako podejrzanego o kradzież towaru w sklepie, zwłaszcza jeśli pracownicy (bądź kierownik lub właściciel sklepu) nie wykazali żadnych konkretnych zachowań klienta, które budziłyby usprawiedliwione podejrzenia.
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Dzień dobry ,mam wielki problem oskarżono mnie o kradzież do czego się przyznałam ,została wezwana policja …zapłaciłam mandat .Ekspedientka zasugerowała żeby przejrzeć monitoring bo jestem częstym klientem (niestety słusznie mnie podejrzewa) co mi grozi w takim przypadku jak wielokrotnie kradłam w tym sklepie proszę mi doradzić i jakie czekają mnie konsekwencje